Ακόμα και αν καταφέρουμε να πατήσουμε στην πιο ανεξερεύνητη περιοχή του πλανήτη, ακόμα και αν κατακτήσουμε την ψηλότερη κορυφή, η χαρά και η αίσθηση της ικανοποίησης και της ολοκλήρωσης δεν θα είναι ποτέ η ίδια με αυτή της γνωριμίας και της ουσιαστικής γνώσης του εαυτού μας. Την Αυτογνωσία. Τι νόημα έχει να σαλπάρουμε για χώρες μακρινές, ενώ η ψυχή και το μυαλό μας είναι ακόμα ανεξερεύνητα. Ο Σωκράτης χαρακτηριστικά αναφέρει «ὁ δὲ ἀνεξέταστος βίος οὐ βιωτὸς ἀνθρώπῳ» ( η ζωή που δεν εξετάζεται, δεν αρμόζει σε άνθρωπο). Υπήρξε ο πρώτος μεγάλος “δάσκαλος” που ωθούσε τους ανθρώπους να γνωρίσουν τον εαυτό τους και έπειτα να νοιάζονται για αυτόν. Σύμφωνα με το Σωκράτη θα πρέπει κανείς να αναζητά τη γνώση και να δρα.
Αυτογνωσία: ένα ταξίδι
Υπάρχουν σημεία του εαυτού μας τα οποία ήδη γνωρίζουμε και πτυχές μας τις οποίες ακόμα δεν έχουμε ανακαλύψει. Κάποια από τα χαρακτηριστικά μας τα εξωτερικεύουμε με άνεση και ενίοτε με στρατηγική, ενώ κάποια άλλα τα συγκαλύπτουμε σκοπίμως. Το ταξίδι της αυτογνωσίας έχει ως αφετηρία την ημέρα που θα αποφασίσουμε ότι δεν γίνεται να πορευόμαστε άλλο στη ζωή χωρίς να έχουμε εξερευνήσει κάθε πτυχή του πολυδιάστατου εαυτού μας. Όσο πιο βαθιά φτάνουμε, τόσο η αίσθηση της περιπέτειας θα αυξάνεται, γιατί ενδεχομένως να μην είμαστε ακόμη έτοιμοι για κάποιες αλήθειες που θα συναντήσουμε. Είναι ακριβώς αυτές που αποφεύγαμε, αυτές που κατέστησαν τον καθρέφτη της ψυχής μας έναν ορκισμένο εχθρό που πρέπει να απομακρυνθεί οριστικά και αμετάκλητα. Προτιμήσαμε την πλάνη, τις δικαιολογίες ή τις βολικές εξηγήσεις για τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές μας.
Προετοιμασία
Όπως κάθε άλλο ταξίδι ή περιπέτεια που θα ξεκινούσε προς το άγνωστο, έτσι και για αυτό της αυτογνωσίας απαιτείται μια στοιχειώδης προετοιμασία. Πρώτα απ’ όλα αν δεν έχουμε προετοιμάσει τον εαυτό μας για τις αλήθειες που θα αντιμετωπίσει, ενδεχομένως να αποδειχθεί μια επώδυνη διαδικασία. Καλούμαστε να είμαστε ανοιχτοί, διαλλακτικοί, διερευνητικοί, επίμονοι και σίγουρα υπομονετικοί. Είναι επίσης σημαντικό να αποδειχθούμε ειλικρινείς, αυστηροί αλλά και δίκαιοι με τον εαυτό μας. Θέλουμε να μας κατανοήσουμε, να μας αποδεχθούμε και όχι να μετανιώσουμε και να αυτομαστιγωθούμε. Θέλουμε να αποσαφηνίσουμε τις πυρηνικές μας αξίες, τις προτεραιότητες, τα πιστεύω, τις πεποιθήσεις αλλά και τα στερεότυπα μας. Να αποκωδικοποιήσουμε τις συμπεριφορές μας, να τις συνδέσουμε με τα βιώματα και τα συναισθήματα μας. Να αφουγκραστούμε τέλος, το βαθύτερο εαυτό μας που ανέκαθεν προσπαθούσε να μας φωνάξει τι πάει καλά και τι όχι μαζί του.
Πρόκειται για μία βαθιά ενδοσκόπηση, για έναν ατέρμονο εσωτερικό διάλογο όπου ίσως για πρώτη φορά δίνονται σαφείς και αυθεντικές απαντήσεις. Το “Γνώθι σαυτόν” αποτελεί το πρώτο βήμα για να αποδεχτούμε και κατόπιν να αγαπήσουμε και να φροντίσουμε τον εαυτό μας. Ακολουθεί ο αυτοσεβασμός και η αυτοεκτίμηση. Ίσως τα ισχυρότερα όπλα που διαθέτουμε για να βγούμε νικητές στον αγώνα της ζωής.
Κατα τη διάρκεια
Αν και είναι μια διαδικασία άκρως ατομική, δεν χρειάζεται να κάνουμε αυτό το ταξίδι μόνοι μας. Μπορεί το βαθυσκάφος της ψυχής μας να είναι μονοθέσιο, όταν όμως αναδυόμαστε στην επιφάνεια της καθημερινότητας, μια συζήτηση για τα ευρήματα θα μπορούσε να αποβεί ιδιαίτερα σημαντική και χρήσιμη. Μέσω της αυτοαποκάλυψης και της εμπιστοσύνης, ο άνθρωπος μπορεί να περιορίσει την ανεξερεύνητη περιοχή του. Δυστυχώς στις μέρες μας οι συζητήσεις αφορούν “ασφαλή” και συνήθως ανούσια θεματολογία. Οι άνθρωποι αποξενώθηκαν σε τέτοιο βαθμό όπου η συμπεριφορά τους παρουσιάζει κυρίως δυσπιστία και επιφυλακτικότητα. Δυστυχώς, οι συνομιλητές μπαίνουν συνήθως στην κουβέντα φορώντας προσωπεία, φτιαγμένα για να κρύβουν την όποια ανασφάλεια ή τον φόβο της κρίσης των άλλων, δείγμα φυσικά της έλλειψης αυτογνωσίας.
Οι επιλογές είναι συγκεκριμένες:
- Είτε είμαστε από τους “τυχερούς”, που έχουμε δίπλα μας ανθρώπους που επέλεξαν και αυτοί τον λιγότερο ταξιδεμένο δρόμο.
- Είτε θα εμπιστευτούμε τον πιο συμβατό σε εμάς σύμβουλο ψυχικής υγείας, ψυχοθεραπευτή, life coach ή mentor.
Όλοι εκ των οποίων είναι “ταγμένοι” στην προσωπική και πνευματική τους ανάπτυξη. Ο επαγγελματικός βίος που επέλεξαν σχετίζεται με τη βοήθεια, την υποστήριξη και την καθοδήγηση των ανθρώπων που θα τους επιλέξουν.
Όπως προαναφέρθηκε, το ταξίδι της αυτογνωσίας μπορεί να έχει αρχή αλλά σίγουρα δεν έχει τέλος. Η εκτίμηση μου είναι ότι η θέαση και η αντιμετώπιση της ίδιας μας της ζωής είναι εντελώς διαφορετική και ίσως ουσιαστικότερη όταν γνωρίζουμε ποιος κατοικεί μέσα μας. Είναι η ώρα να αναρωτηθούμε, “Ποιος είμαι; Που πάω; Σε τι πιστεύω; Ποιος θέλω να είμαι; Γιατί κάνω ότι κάνω; Γιατί νιώθω όπως νιώθω; Γιατί με αγαπώ; Γιατί όχι;” Κάπως έτσι ξεκινάει το ταξίδι…
Bon voyage.