Η εφηβεία είναι μια από τις πιο όμορφες αλλά και πιο απαιτητικές περιόδους της ζωής. Είναι το στάδιο που ο νέος άνθρωπος αρχίζει να γνωρίζει καλύτερα τον εαυτό του, να θέτει τα όριά του, να αναζητά την ταυτότητά του. Μέσα σε όλη αυτή τη διαδικασία όμως, πολλοί έφηβοι βιώνουν ένα αίσθημα που συχνά περνά απαρατήρητο: τη μοναξιά.

Και δεν μιλάμε απαραίτητα για τη μοναξιά της απομόνωσης — του να είσαι μόνος σου στο δωμάτιο ή χωρίς φίλους. Υπάρχει και εκείνη η σιωπηλή, εσωτερική μοναξιά, που εμφανίζεται ακόμη κι όταν κάποιος περιβάλλεται από κόσμο, χαμόγελα στις φωτογραφίες και συμμετέχει σε παρέες. Είναι η αίσθηση ότι “κανείς δεν με καταλαβαίνει πραγματικά”.

Γιατί οι έφηβοι νιώθουν μόνοι;

Κατά την εφηβεία, αλλάζει ο τρόπος που κάποιος βλέπει τον εαυτό του και τον κόσμο γύρω του. Οι σχέσεις με τους γονείς μεταμορφώνονται, οι φιλίες αποκτούν μεγαλύτερη σημασία και οι εσωτερικές αναζητήσεις γίνονται πιο έντονες. Ο έφηβος αρχίζει να διαφοροποιείται, να απομακρύνεται λίγο από την οικογένεια για να βρει τον δικό του δρόμο — και αυτή η διαδικασία, όσο φυσική κι αν είναι, φέρνει αναπόφευκτα ένα αίσθημα μοναξιάς.

Προστίθεται σε αυτό και η πίεση της εποχής: τα social media γεμίζουν την καθημερινότητα με εικόνες τελειότητας, επιτυχίας και χαράς. Όταν ο έφηβος συγκρίνει τη δική του πραγματικότητα με αυτή που βλέπει στην οθόνη, μπορεί εύκολα να νιώσει “εκτός”. Μπορεί να σκέφτεται πως οι άλλοι έχουν πιο ενδιαφέρουσες ζωές, πιο “τέλειες” σχέσεις ή πιο ξεκάθαρη ταυτότητα.

Έτσι, η μοναξιά συχνά δεν πηγάζει από την έλλειψη ανθρώπων γύρω του, αλλά από την έλλειψη αυθεντικής σύνδεσης, εκείνης της σχέσης όπου μπορεί να είναι ο εαυτός του χωρίς φόβο και χωρίς ρόλους.

Πώς εκδηλώνεται

Η μοναξιά δεν εκφράζεται πάντα με λόγια. Κάποιοι έφηβοι αποσύρονται, άλλοι φαίνονται νευρικοί ή ευερέθιστοι, άλλοι “χάνονται” μέσα στις οθόνες τους ή δυσκολεύονται να μιλήσουν για το πώς νιώθουν. Μπορεί να πουν “όλα καλά”, αλλά μέσα τους να αισθάνονται ένα κενό που δεν ξέρουν πώς να το γεμίσουν.

Αυτή η εσωτερική σιωπή είναι μια μορφή προστασίας — μια προσπάθεια να μη φανούν ευάλωτοι, να μη ρισκάρουν την απόρριψη. Κι όμως, η πραγματική δύναμη βρίσκεται ακριβώς στο να μπορέσει κανείς να πει: “Νιώθω μόνος, αλλά θέλω να το αλλάξω.”

Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς

Η στάση των γονιών παίζει καθοριστικό ρόλο. Δεν χρειάζεται πάντα “λύση” ή “συμβουλή”. Συχνά αυτό που χρειάζεται περισσότερο είναι παρουσία και κατανόηση.

• Ακούστε χωρίς να κρίνετε. Μερικές φορές, το να νιώσει ο έφηβος ότι τον ακούνε, αρκεί για να αρχίσει να ανοίγεται.
• Μιλήστε με ειλικρίνεια. Το να παραδεχτεί ένας γονιός πως και ο ίδιος έχει νιώσει μόνος κάποτε, δημιουργεί μια γέφυρα επικοινωνίας.
• Αποδεχτείτε την απόσταση. Η ανάγκη του εφήβου για ιδιωτικότητα δεν είναι απόρριψη. Είναι βήμα προς την αυτονομία.
• Ενισχύστε τις αυθεντικές σχέσεις. Ενθαρρύνετε τις παρέες και τις δραστηριότητες που του προσφέρουν αίσθημα αποδοχής και δημιουργικότητας.

Ο ρόλος της ψυχοθεραπείας

Η ψυχοθεραπεία προσφέρει στον έφηβο έναν ασφαλή χώρο, όπου μπορεί να μιλήσει χωρίς φόβο, να διερευνήσει τι νιώθει και να κατανοήσει καλύτερα τον εαυτό του. Εκεί, μαθαίνει ότι η μοναξιά δεν είναι κάτι “λάθος”, αλλά ένα μήνυμα, μια υπενθύμιση ότι έχει ανάγκη από ουσιαστική σύνδεση, κατανόηση και φροντίδα.

Η μοναξιά μπορεί να γίνει η αρχή για κάτι βαθύτερο: μια πιο ειλικρινή σχέση με τον εαυτό του και τους άλλους. Και αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα προς την ωριμότητα και την ψυχική ισορροπία.