Άγχος ή αναβλητικότητα; Πώς να καταλάβεις τι πραγματικά συμβαίνει

Έχεις μια σημαντική υποχρέωση, αλλά αντί να την ολοκληρώσεις, βρίσκεσαι να σκρολάρεις στα social media, να βλέπεις ένα ακόμα επεισόδιο της αγαπημένης σου σειράς ή να ασχολείσαι με δουλειές που δεν επείγουν.

Αναβλητικότητα ή άγχος;

Πολλοί θεωρούν ότι αναβάλλουν επειδή είναι «τεμπέληδες» ή «μη οργανωτικοί». Στην πραγματικότητα, η αναβλητικότητα συνδέεται συχνά με το άγχος και τον φόβο της αποτυχίας.

Πώς καταλαβαίνουμε αν το πρόβλημά μας είναι η αναβλητικότητα ή το άγχος;
Γιατί ο εγκέφαλός μας επιλέγει να αναβάλει;
Και, το πιο σημαντικό, πώς μπορούμε να το ξεπεράσουμε;

Ας το αναλύσουμε.

Αναβλητικότητα: Όταν το Μυαλό Μας Μας Sabotάρει

Η αναβλητικότητα δεν είναι απλώς μια κακή συνήθεια. Είναι ένας μηχανισμός διαχείρισης συναισθηματικής έντασης.

Τι σημαίνει αυτό;

• Δεν αποφεύγουμε τη δουλειά – αποφεύγουμε το αρνητικό συναίσθημα που συνδέεται με αυτήν (π.χ. άγχος, φόβος αποτυχίας, αίσθηση ανεπάρκειας).
• Ο εγκέφαλός μας ψάχνει γρήγορη ανακούφιση και την βρίσκει σε περισπασμούς που μας κάνουν να νιώθουμε καλύτερα στιγμιαία (π.χ. social media, Netflix, φαγητό).
• Όσο περισσότερο αναβάλλουμε, τόσο μεγαλώνει το άγχος και η ενοχή, κάνοντας την αναβλητικότητα ακόμα πιο έντονη.

Ο φαύλος κύκλος της αναβλητικότητας:
Έχουμε ένα σημαντικό task →
Αισθανόμαστε άγχος/πίεση →
Αναβάλλουμε για να αποφύγουμε το συναίσθημα →
Νιώθουμε τύψεις →
Το άγχος αυξάνεται →
Αναβάλλουμε ακόμα περισσότερο → (Και ο κύκλος συνεχίζεται…)

Είναι Άγχος ή Αναβλητικότητα; 4 Κρίσιμες Ερωτήσεις

1. Νιώθεις πίεση ακόμα και όταν δεν έχεις πολλές υποχρεώσεις;
Ναι: Πιθανότατα πρόκειται για άγχος.
Όχι: Αν αισθάνεσαι πίεση μόνο όταν πλησιάζει μια προθεσμία, είναι αναβλητικότητα.

2. Μήπως η σκέψη της δουλειάς σε παραλύει;
Ναι: Το άγχος μπορεί να σε μπλοκάρει από το να ξεκινήσεις.
Όχι: Αν ξεκινάς αλλά μετά βρίσκεις τρόπους να αποσπάσαι, μάλλον είναι αναβλητικότητα.

3. Αναβάλλεις μόνο συγκεκριμένα tasks;
Ναι: Ίσως συνδέονται με κάτι που σου προκαλεί άγχος ή φόβο αποτυχίας.
Όχι: Αν αναβάλλεις σχεδόν τα πάντα, ίσως το άγχος είναι γενικευμένο.

4. Νιώθεις ενοχές όταν δεν κάνεις αυτό που πρέπει;
Ναι: Τότε, μάλλον πρόκειται για αναβλητικότητα που προέρχεται από φόβο ή άγχος.

Πώς να Σπάσουμε τον Κύκλο της Αναβλητικότητας

1. Κάν’ το πιο μικρό
Το άγχος μεγαλώνει όταν μια δουλειά φαίνεται τεράστια. Σπάσε την σε μικρότερα, διαχειρίσιμα βήματα.

2. Ξεκίνα, ακόμα κι αν δεν νιώθεις έτοιμος
Η πράξη δημιουργεί κινητικότητα. Ξεκινώντας, το μυαλό μας προσαρμόζεται και η αντίσταση μειώνεται.

3. Βάλε χρονικό όριο (The 5-Minute Rule)
Πες στον εαυτό σου: “Θα δουλέψω πάνω σε αυτό για 5 λεπτά.”
Συχνά, ξεκινώντας, θα συνεχίσεις.

4. Εντόπισε τι σε φοβίζει
Αντί να πεις “Δεν έχω όρεξη να το κάνω”, ρώτα: “Τι με φοβίζει σε αυτό;”

5. Αντικατάστησε το “πρέπει” με “επιλέγω”
Όταν λες “Πρέπει να το κάνω”, ο εγκέφαλος νιώθει καταναγκασμό.
Όταν λες “Επιλέγω να το κάνω γιατί…”, αποκτάς έλεγχο.

6. Δες την πρόοδο, όχι την τελειότητα
Η αναβλητικότητα συχνά προέρχεται από τελειομανία. Θυμήσου: Ένα ατελές βήμα είναι καλύτερο από το τέλειο τίποτα.

Η αναβλητικότητα δεν σημαίνει ότι είσαι τεμπέλης – συχνά σημαίνει ότι έχεις άγχος.