Στην εποχή των social media, η ανάγκη για επιβεβαίωση έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της διαδικτυακής μας εμπειρίας. Τα likes, τα σχόλια και οι κοινοποιήσεις δεν είναι απλώς τρόποι αλληλεπίδρασης· για πολλούς, είναι ένας δείκτης αυτοαξίας.

Πότε, όμως, η επιβεβαίωση παύει να είναι μια φυσιολογική ανθρώπινη ανάγκη και μετατρέπεται σε εξάρτηση; Πώς επηρεάζει την ψυχολογία μας; Και, το πιο σημαντικό, μπορούμε να αποκτήσουμε μια πιο υγιή σχέση με αυτήν;

Η Ψυχολογία της Επιβεβαίωσης στα Social Media

Η ανάγκη για κοινωνική αποδοχή είναι βαθιά ριζωμένη στην ανθρώπινη φύση. Από την αρχαιότητα, η επιβίωση ήταν άμεσα συνδεδεμένη με την ένταξη σε μια ομάδα. Η κοινωνική αποδοχή σήμαινε προστασία, στήριξη και αναγνώριση.

Τα social media εκμεταλλεύονται αυτή τη βασική ανθρώπινη ανάγκη, προσφέροντάς μας έναν άμεσο και εύκολο τρόπο να νιώσουμε αποδεκτοί. Ένα like μπορεί να μοιάζει με ένα «χτύπημα στην πλάτη» που επιβεβαιώνει ότι ανήκουμε. Όμως, όταν αυτή η επιβεβαίωση γίνεται αυτοσκοπός, το σύστημα αρχίζει να δυσλειτουργεί.

Ο Μηχανισμός του Εθισμού: Όταν η Επιβεβαίωση Γίνεται Ανάγκη

Ο τρόπος που λειτουργούν τα social media δεν είναι τυχαίος. Οι πλατφόρμες είναι σχεδιασμένες ώστε να μας κάνουν να επιστρέφουμε ξανά και ξανά. Κάθε φορά που λαμβάνουμε ένα like ή ένα σχόλιο, ενεργοποιείται το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου μας, απελευθερώνοντας ντοπαμίνη – τον νευροδιαβιβαστή της ευχαρίστησης.

Το αποτέλεσμα είναι ένας φαύλος κύκλος:

1. Δημοσιεύουμε κάτι.
2. Λαμβάνουμε επιβεβαίωση μέσω likes και σχολίων.
3. Νιώθουμε στιγμιαία χαρά.
4. Όταν η επιβεβαίωση μειώνεται, νιώθουμε κενό ή ανασφάλεια.
5. Δημοσιεύουμε ξανά για να ανακτήσουμε το αίσθημα επιβεβαίωσης.

Αυτή η διαδικασία θυμίζει τους μηχανισμούς των εθισμών. Η ανάγκη για αποδοχή γίνεται ανάγκη για συνεχή επιβεβαίωση, και πριν το καταλάβουμε, η αυτοεκτίμησή μας αρχίζει να εξαρτάται από έναν αριθμό στην οθόνη.

Οι Επιπτώσεις στην Ψυχική Υγεία

Όταν η αξία μας μετριέται με βάση την ανταπόκριση των άλλων, το συναισθηματικό κόστος μπορεί να είναι μεγάλο.

Αυξημένο άγχος: Η αναμονή για likes και σχόλια δημιουργεί στρες.
Μειωμένη αυτοεκτίμηση: Όταν οι δημοσιεύσεις μας δεν έχουν την προσδοκώμενη ανταπόκριση, νιώθουμε απορριφμένοι.
Σύγκριση με τους άλλους: Βλέπουμε μόνο τις «ιδανικές» στιγμές της ζωής των άλλων, αγνοώντας τη δική τους πραγματικότητα.
Αποξένωση από την πραγματική ζωή: Το συνεχές scrollάρισμα αντικαθιστά τη φυσική αλληλεπίδραση, κάνοντας τις σχέσεις πιο επιφανειακές.

Το πρόβλημα δεν είναι τα social media αυτά καθαυτά, αλλά ο τρόπος που τα χρησιμοποιούμε.

Πώς Μπορούμε να Απελευθερωθούμε από την Ανάγκη Επιβεβαίωσης;

Συνειδητοποίηση: Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσουμε το μοτίβο της αναζήτησης επιβεβαίωσης και να παρατηρήσουμε πώς μας επηρεάζει.

Περιορισμός του χρόνου στα social media: Ορίστε χρονικά όρια στη χρήση τους και αποφύγετε το αδιάκοπο scrollάρισμα.

Εστίαση στις πραγματικές σχέσεις: Η αλληλεπίδραση με τους ανθρώπους στον φυσικό κόσμο προσφέρει πιο ουσιαστική σύνδεση από οποιοδήποτε like.

Δημιουργία περιεχομένου για εμάς, όχι για τους άλλους: Αντί να ανεβάζετε περιεχόμενο για να «κερδίσετε» αποδοχή, εστιάστε σε ό,τι πραγματικά σας εκφράζει.

Αποδοχή του εαυτού μας έξω από τα social media: Η αυτοαξία μας δεν πρέπει να εξαρτάται από μια εφαρμογή.