Αναπτυξιακή Διαταραχή Στερεοτυπικών Κινήσεων (Stereotypic Movement Disorder – SMD)
- Τι είναι και πώς εκδηλώνεται
Η Αναπτυξιακή Διαταραχή Στερεοτυπικών Κινήσεων (SMD) είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες, φαινομενικά μη σκοπούμενες και οδηγούμενες από παρόρμηση κινήσεις, οι οποίες ενδέχεται να είναι αυτοτραυματικές ή μη και προκαλούν σημαντική λειτουργική παρεμπόδιση.
Οι συμπεριφορές αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Κουνήματα των χεριών, ροκάνισμα του σώματος, κτύπημα του κεφαλιού, δάγκωμα του εαυτού, χτύπημα του σώματος, φτερούγισμα των δακτύλων, κυκλικές κινήσεις χεριών, κοπάνημα αντικειμένων.
Οι κινήσεις αυτές είναι ρυθμικές, επίμονες και χωρίς προφανή λειτουργικό σκοπό, αν και ενίοτε μπορεί να μειώνουν το άγχος ή να λειτουργούν ως αυτο-διέγερση.
Η διαταραχή εμφανίζεται κατά την πρώιμη αναπτυξιακή περίοδο και μπορεί να οδηγήσει σε τραυματισμούς ή να παρεμποδίσει τη σχολική, κοινωνική ή επαγγελματική λειτουργία.
Μπορεί να συνυπάρχει με αυτισμό, νοητική αναπηρία, γενετικά σύνδρομα (π.χ. Lesch-Nyhan) ή να είναι μεμονωμένη.
- Ποιους επηρεάζει και γιατί συμβαίνει
Η SMD εμφανίζεται:
- Σε 3-4% των παιδιών με πολύπλοκες στερεοτυπικές κινήσεις,
- Σε 4%-16% των ατόμων με νοητική αναπηρία, όπου οι αυτοτραυματικές μορφές είναι συχνότερες και πιο σοβαρές,
- Πιο συχνά στα αγόρια (αναλογία 2:1 έως 3:1).
Αιτιολογικοί παράγοντες περιλαμβάνουν:
- Γενετικές και νευροβιολογικές επιρροές, ιδίως σε σύνδρομα όπως Lesch-Nyhan, Rett και Cornelia de Lange,
- Περιβαλλοντική απομόνωση ή μειωμένο ερέθισμα,
- Χρόνια σωματική ενόχληση ή πόνος (π.χ. ωτίτιδα, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση) που ενδέχεται να πυροδοτεί ή να εντείνει τις κινήσεις,
- Χαμηλό γνωστικό δυναμικό, που συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο και δυσκολία ανταπόκρισης στις παρεμβάσεις.
Η SMD μπορεί να είναι μεμονωμένη ή να συνοδεύει άλλες διαταραχές, ιδίως διαταραχές του αυτιστικού φάσματος, ADHD, νοητική υστέρηση και ψυχώσεις.
Λάβε την υποστήριξη που σου ταιριάζει.
Πάρε έως και 30% ΕΚΠΤΩΣΗ στην πρώτη σου συνεδρία
Καμία αλλαγή δεν έρχεται με πίεση. Ο άνθρωπος αλλάζει μόνο όταν είναι έτοιμος.
Αν είσαι κάτω των 18 ετών και νιώθεις ότι χρειάζεσαι υποστήριξη, σου αξίζει να ακουστείς και να φροντιστείς. Για να μπορέσουμε να σου σταθούμε με τον τρόπο που χρειάζεται, χρειαζόμαστε πρώτα τη συγκατάθεση ενός γονέα ή κηδεμόνα. Σε ευχαριστούμε που μας εμπιστεύεσαι.
- Πώς επηρεάζει τη λειτουργικότητα στην καθημερινότητα
Η SMD μπορεί να έχει σοβαρές λειτουργικές και ψυχοκοινωνικές συνέπειες, όπως:
- Κοινωνική απομόνωση, λόγω της αλλόκοτης εικόνας των κινήσεων,
- Δυσκολία στις σχολικές δραστηριότητες, είτε λόγω διακοπής της συγκέντρωσης είτε λόγω αυτοτραυματισμού,
- Εμπόδια σε ακαδημαϊκή και επαγγελματική πορεία (ιδίως όταν οι κινήσεις είναι επίμονες και δεν καταστέλλονται),
- Αναστολή δραστηριοτήτων λόγω κινδύνου τραυματισμού,
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση, ειδικά σε περιβάλλοντα όπου οι κινήσεις γίνονται αντικείμενο πειραγμάτων ή απόρριψης,
- Συναισθηματική επιβάρυνση για την οικογένεια, που μπορεί να αντιμετωπίζει δυσκολία στην κατανόηση ή διαχείριση των στερεοτυπιών.
Αν συνυπάρχει αυτοτραυματισμός, η λειτουργικότητα επηρεάζεται πιο σοβαρά και απαιτούνται μέτρα πρόληψης και παρακολούθησης.
- Διάκριση από άλλες μορφές
Η SMD πρέπει να διαφοροδιαγιγνώσκεται από:
- Trichotillomania (τριχοτιλλομανία) και Διαταραχή Δερματοεξάρθρωσης, όπου οι κινήσεις έχουν εστιασμένο επαναληπτικό στόχο,
- Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD), όπου οι κινήσεις συνδέονται με εσωτερική ψυχαναγκαστική σκέψη ή φόβο,
- Τικ (π.χ. Σύνδρομο Tourette), τα οποία είναι συνήθως ξαφνικά, βραχέα και μη ρυθμικά, και συνδέονται με εσωτερική ώθηση,
- Νευρολογικά σύνδρομα όπως επιληψία ή μυοκλονίες,
- Αναπτυξιακή διαταραχή επικοινωνίας ή αυτισμός, όπου οι στερεοτυπίες είναι ένα μόνο στοιχείο ευρύτερου προφίλ.
Η SMD διαγιγνώσκεται μόνο όταν οι κινήσεις δεν εξηγούνται καλύτερα από άλλη πρωτογενή διαταραχή ή δεν αποτελούν φυσιολογικό αναπτυξιακό στάδιο.
Αν εσύ ή κάποιο αγαπημένο σου πρόσωπο παρουσιάζει επαναλαμβανόμενες κινήσεις που μοιάζουν παράξενες ή ανεξήγητες, να ξέρεις πως υπάρχει εξήγηση, κατανόηση και υποστήριξη. Η Αναπτυξιακή Διαταραχή Στερεοτυπικών Κινήσεων δεν καθορίζει την αξία ούτε τη δυναμική κανενός ανθρώπου. Με κατάλληλη αξιολόγηση, στοχευμένες παρεμβάσεις και φροντίδα, αυτές οι κινήσεις μπορούν να γίνουν αντικείμενο διαχείρισης ή να μειωθούν, δίνοντας χώρο στη λειτουργικότητα, στη σύνδεση και στην ποιότητα ζωής. Η κατανόηση είναι το πρώτο βήμα — και από εκεί ξεκινά η αλλαγή. Είμαστε εδώ για να σε βοηθήσουμε, με σεβασμό, ευαισθησία και γνώση.
Συχνές Ερωτήσεις
Πριν κάνεις το πρώτο βήμα
Οι συνεδρίες κλείνονται μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας για να διασφαλιστεί η κατανόηση του θεραπευτικού αιτήματος και η διαθεσιμότητα των θεραπευτών.
Ναι! Οι συνεδρίες μας πραγματοποιούνται τόσο δια ζώσης στη Θεσσαλονίκη όσο και online, ώστε να έχετε πρόσβαση από οπουδήποτε.
Αν νιώθεις ότι κάτι σε δυσκολεύει, αν επαναλαμβάνεις μοτίβα που σε φθείρουν ή αν θέλεις να βελτιώσεις τις σχέσεις σου, η ψυχοθεραπεία μπορεί να σε βοηθήσει.
Κάθε workshop μας έχει σαφείς θεματικές. Αν δεν είσαι σίγουρος, μπορείς να μας ρωτήσεις και θα σε καθοδηγήσουμε.