Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος – ΔΑΦ (Autism Spectrum Disorder – ASD)
- Τι είναι και πώς εκδηλώνεται
Η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ASD) είναι μία νευροαναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επίμονες δυσκολίες στην κοινωνική επικοινωνία και αλληλεπίδραση, καθώς και από περιορισμένα, επαναλαμβανόμενα πρότυπα συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων ή δραστηριοτήτων. Τα συμπτώματα εκδηλώνονται ήδη από την πρώιμη αναπτυξιακή περίοδο, αν και μπορεί να γίνουν περισσότερο εμφανή όταν αυξάνονται οι κοινωνικές απαιτήσεις.
Τα βασικά χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν:
- Ελλείμματα στην κοινωνική-συναισθηματική αμοιβαιότητα (π.χ. μειωμένο μοίρασμα συναισθημάτων, απουσία αυθόρμητης κοινωνικής προσέγγισης).
- Ελλείμματα στη χρήση και κατανόηση της μη λεκτικής επικοινωνίας (π.χ. βλεμματική επαφή, χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου).
- Δυσκολίες στη δημιουργία, διατήρηση και κατανόηση κοινωνικών σχέσεων.
- Επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή λόγος (π.χ. ηχολαλία, στερεοτυπίες).
- Άκαμπτη προσκόλληση σε ρουτίνες και δυσφορία σε αλλαγές.
- Έντονα περιορισμένα και ασυνήθιστα ενδιαφέροντα.
- Υπερ- ή υποαντιδραστικότητα σε αισθητηριακά ερεθίσματα (π.χ. ήχους, υφές, φως).
- Ποιους επηρεάζει και γιατί συμβαίνει
Η ASD επηρεάζει περίπου το 1% του πληθυσμού, με αναλογία 4:1 υπέρ των αγοριών. Αν και δεν υπάρχει μία και μοναδική αιτία, πρόκειται για πολυπαραγοντική διαταραχή που περιλαμβάνει:
- Γενετικούς παράγοντες: Υψηλή κληρονομικότητα με οικογενειακή συσσώρευση. Γνωστά γονιδιακά σύνδρομα (π.χ. Fragile X, Rett, 22q11.2).
- Νευροβιολογικούς μηχανισμούς: Δομικές και λειτουργικές εγκεφαλικές διαφοροποιήσεις.
- Περιβαλλοντικούς παράγοντες κινδύνου: Προχωρημένη ηλικία γονέων, έκθεση σε φάρμακα κατά την κύηση (π.χ. βαλπροϊκό οξύ), χαμηλό βάρος γέννησης.
Η ASD δεν προκαλείται από την ανατροφή ή από ψυχοκοινωνικούς παράγοντες, αν και το περιβάλλον μπορεί να επηρεάσει την έκφραση και την πρόγνωση.
Λάβε την υποστήριξη που σου ταιριάζει.
Πάρε έως και 30% ΕΚΠΤΩΣΗ στην πρώτη σου συνεδρία
Καμία αλλαγή δεν έρχεται με πίεση. Ο άνθρωπος αλλάζει μόνο όταν είναι έτοιμος.
Αν είσαι κάτω των 18 ετών και νιώθεις ότι χρειάζεσαι υποστήριξη, σου αξίζει να ακουστείς και να φροντιστείς. Για να μπορέσουμε να σου σταθούμε με τον τρόπο που χρειάζεται, χρειαζόμαστε πρώτα τη συγκατάθεση ενός γονέα ή κηδεμόνα. Σε ευχαριστούμε που μας εμπιστεύεσαι.
- Πώς επηρεάζει τη λειτουργικότητα στην καθημερινότητα
Η ASD επηρεάζει ποικιλοτρόπως τη λειτουργικότητα, ανάλογα με το αναπτυξιακό επίπεδο, τη γλωσσική ικανότητα, τη γνωστική λειτουργία και την παρουσία συνοδών διαταραχών.
Συχνές λειτουργικές επιπτώσεις:
- Δυσκολίες στην κοινωνική ένταξη, ανάπτυξη σχέσεων, φιλίας και ομαδικών δραστηριοτήτων.
- Δυσκολίες στη σχολική μάθηση, ιδιαίτερα σε περιβάλλοντα που βασίζονται στην κοινωνική επικοινωνία.
- Αδυναμία προσαρμογής σε αλλαγές, με έντονο άγχος ή κρίσεις.
- Εμπόδια στη λειτουργική ανεξαρτησία στην ενήλικη ζωή, ακόμη και σε άτομα με υψηλή νοημοσύνη (π.χ. προβλήματα στην εργασία, στην αυτόνομη διαβίωση).
- Προβλήματα αυτορρύθμισης, ευερεθιστότητα, αυτοτραυματικές συμπεριφορές ή άγχος.
- Διάκριση από άλλες μορφές
Η ΔΑΦ διακρίνεται σαφώς από:
- Διανοητική αναπηρία (ID): Αν και συχνά συνυπάρχουν, στη ASD η κοινωνική επικοινωνία είναι δυσανάλογα πιο επηρεασμένη σε σχέση με το νοητικό επίπεδο.
- Διαταραχή κοινωνικής (πραγματολογικής) επικοινωνίας: Όταν υπάρχουν μόνο ελλείμματα στην κοινωνική χρήση της γλώσσας, χωρίς τα επαναλαμβανόμενα συμπεριφορικά μοτίβα.
- Διαταραχές άγχους ή ΔΕΠΥ: Οι κοινωνικές δυσκολίες και τα στερεοτυπικά μοτίβα δεν αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό στις παραπάνω διαταραχές.
- Γενετικά σύνδρομα: Π.χ. Rett, Fragile X. Εάν συνυπάρχουν με ASD, η διάγνωση καταγράφεται ως “ΔΑΦ με συνοδό γενετική/ιατρική πάθηση”.
Αν παρατηρείτε στο παιδί σας ή στον εαυτό σας δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση, στη γλώσσα, στις αλλαγές ή στην καθημερινή λειτουργικότητα, είναι σημαντικό να απευθυνθείτε σε έναν εξειδικευμένο ψυχολόγο ή αναπτυξιολόγο. Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη υποστήριξη μπορούν να κάνουν τη διαφορά στην ποιότητα ζωής.
Συχνές Ερωτήσεις
Πριν κάνεις το πρώτο βήμα
Οι συνεδρίες κλείνονται μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας για να διασφαλιστεί η κατανόηση του θεραπευτικού αιτήματος και η διαθεσιμότητα των θεραπευτών.
Ναι! Οι συνεδρίες μας πραγματοποιούνται τόσο δια ζώσης στη Θεσσαλονίκη όσο και online, ώστε να έχετε πρόσβαση από οπουδήποτε.
Αν νιώθεις ότι κάτι σε δυσκολεύει, αν επαναλαμβάνεις μοτίβα που σε φθείρουν ή αν θέλεις να βελτιώσεις τις σχέσεις σου, η ψυχοθεραπεία μπορεί να σε βοηθήσει.
Κάθε workshop μας έχει σαφείς θεματικές. Αν δεν είσαι σίγουρος, μπορείς να μας ρωτήσεις και θα σε καθοδηγήσουμε.