Διαταραχή Κοινωνικής (Πραγματολογικής) Επικοινωνίας (Social [Pragmatic] Communication Disorder)
- Τι είναι και πώς εκδηλώνεται
Η Διαταραχή Κοινωνικής Επικοινωνίας αφορά επίμονες δυσκολίες στη χρήση της γλώσσας για κοινωνικούς σκοπούς, τόσο λεκτικά όσο και μη λεκτικά, σε ποικίλα επικοινωνιακά πλαίσια. Το κύριο χαρακτηριστικό είναι η διαταραχή στην πραγματολογική χρήση της γλώσσας, δηλαδή στην ικανότητα να χρησιμοποιεί κανείς τη γλώσσα με κοινωνικά κατάλληλο τρόπο ανάλογα με το περιβάλλον, το πλαίσιο και τον συνομιλητή.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν όλα τα παρακάτω:
- Δυσκολία στη χρήση της επικοινωνίας για κοινωνικούς σκοπούς (π.χ. χαιρετισμοί, μοιρασιά πληροφοριών).
- Δυσκολία προσαρμογής της επικοινωνίας στο εκάστοτε περιβάλλον ή στις ανάγκες του ακροατή (π.χ. αλλαγή τρόπου ομιλίας στο σχολείο έναντι παιδικής χαράς ή σε ενήλικες έναντι συνομηλίκων).
- Δυσκολία στην τήρηση των κανόνων διαλόγου και αφήγησης (π.χ. διαδοχή σειράς ομιλίας, χρήση λεκτικών και μη λεκτικών σημάτων, αναδιατύπωση όταν δεν γίνονται κατανοητοί).
- Δυσκολία κατανόησης έμμεσων νοημάτων, χιούμορ, ιδιωτισμών, μεταφορών ή λεκτικών αμφισημιών.
Οι δυσκολίες μπορεί να είναι ποιοτικές και να επηρεάζουν την καθημερινή επικοινωνία, ακόμα κι αν το άτομο έχει επαρκή λόγο σε επίπεδο λεξιλογίου και γραμματικής.
Λάβε την υποστήριξη που σου ταιριάζει.
Πάρε έως και 30% ΕΚΠΤΩΣΗ στην πρώτη σου συνεδρία
Καμία αλλαγή δεν έρχεται με πίεση. Ο άνθρωπος αλλάζει μόνο όταν είναι έτοιμος.
Αν είσαι κάτω των 18 ετών και νιώθεις ότι χρειάζεσαι υποστήριξη, σου αξίζει να ακουστείς και να φροντιστείς. Για να μπορέσουμε να σου σταθούμε με τον τρόπο που χρειάζεται, χρειαζόμαστε πρώτα τη συγκατάθεση ενός γονέα ή κηδεμόνα. Σε ευχαριστούμε που μας εμπιστεύεσαι.
- Ποιους επηρεάζει και γιατί συμβαίνει
Η διαταραχή αυτή εκδηλώνεται στην πρώιμη αναπτυξιακή περίοδο, αλλά μπορεί να γίνει εμφανής αργότερα, όταν οι απαιτήσεις της κοινωνικής επικοινωνίας ξεπερνούν τις δυνατότητες του ατόμου – συχνά γύρω στην ηλικία των 4-5 ετών ή και στην εφηβεία.
Παράγοντες κινδύνου:
- Κληρονομικότητα: Υψηλότερος κίνδυνος υπάρχει σε παιδιά με οικογενειακό ιστορικό ΔΑΦ (Αυτισμός), γλωσσικές διαταραχές ή μαθησιακές διαταραχές.
- Αναπτυξιακές δυσκολίες λόγου: Συχνά τα άτομα με κοινωνική διαταραχή επικοινωνίας είχαν καθυστέρηση στη γλωσσική ανάπτυξη ή εκφραστικά προβλήματα στο παρελθόν.
Η συχνή συννοσηρότητα με ΔΕΠΥ, μαθησιακές δυσκολίες ή συμπεριφορικά προβλήματα αποτελεί ένδειξη ότι πρόκειται για σύνθετο αναπτυξιακό προφίλ.
- Πώς επηρεάζει τη λειτουργικότητα στην καθημερινότητα
Η διαταραχή έχει σημαντικό λειτουργικό αντίκτυπο στις εξής περιοχές:
- Επικοινωνία: Δυσκολία στη ροή του διαλόγου, στην ερμηνεία λεκτικών/μη λεκτικών σημάτων και στη διαχείριση κοινωνικών καταστάσεων.
- Κοινωνική ένταξη: Δυσκολίες στη δημιουργία ή διατήρηση φιλικών σχέσεων, συχνή απόρριψη από συνομηλίκους.
- Σχολική επίδοση: Προβλήματα στη συνεργατική μάθηση, στην κατανόηση αφηγηματικών κειμένων, στην προφορική επικοινωνία και γραπτή έκφραση.
- Αυτοεκτίμηση και ψυχολογική κατάσταση: Πολλά παιδιά αποσύρονται, παρουσιάζουν άγχος ή δυσφορία στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και αποφεύγουν τη συμμετοχή.
Η συναισθηματική έκπτωση και η εσωστρέφεια μπορεί να αποτελούν έμμεσες επιπτώσεις της διαταραχής.
- Διάκριση από άλλες μορφές
- Διαταραχή Γλώσσας (Language Disorder): Επικεντρώνεται στο λεξιλόγιο και τη γραμματική, όχι στη χρήση της γλώσσας στο κοινωνικό πλαίσιο.
- ΔΑΦ (Αυτισμός): Αν υπάρχουν επαναληπτικές συμπεριφορές, περιορισμένα ενδιαφέροντα ή αισθητηριακή υπερευαισθησία, τότε προτιμάται η διάγνωση ΔΑΦ και όχι Social Communication Disorder.
- Διανοητική Αναπηρία ή Γενικευμένη Αναπτυξιακή Καθυστέρηση: Η κοινωνική δυσκολία είναι δυσανάλογη σε σχέση με το γενικό νοητικό προφίλ.
- Αγχώδεις ή καταθλιπτικές διαταραχές: Η κοινωνική απόσυρση εκεί προκύπτει από εσωτερικό άγχος ή καταθλιπτική διάθεση, όχι από αδυναμία κοινωνικής επικοινωνίας.
Πότε πρέπει να αναζητήσετε βοήθεια
Αν παρατηρείτε ότι το παιδί σας:
- Δυσκολεύεται να ξεκινήσει ή να διατηρήσει διάλογο
- Δε καταλαβαίνει τα “μη κυριολεκτικά” μηνύματα
- Δεν προσαρμόζει τον λόγο του στον ακροατή ή την περίσταση
- Δείχνει περιορισμένο κοινωνικό ενδιαφέρον ή δυσκολεύεται να κάνει φίλους
… τότε μια έγκαιρη αξιολόγηση από λογοθεραπευτή ή παιδοψυχολόγο είναι καίριας σημασίας.
Η πρώιμη διάγνωση και παρέμβαση βελτιώνει εντυπωσιακά τη μελλοντική προσαρμογή και μειώνει τον κίνδυνο κοινωνικής απομόνωσης ή ψυχοσυναισθηματικής επιβάρυνσης. Η ικανότητα να σχετιζόμαστε με τους άλλους δεν είναι απλώς δεξιότητα — είναι θεμέλιο της ανθρώπινης ζωής. Αν υπάρξει δυσκολία εκεί, αξίζει όλη μας την προσοχή και φροντίδα.
Συχνές Ερωτήσεις
Πριν κάνεις το πρώτο βήμα
Οι συνεδρίες κλείνονται μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας για να διασφαλιστεί η κατανόηση του θεραπευτικού αιτήματος και η διαθεσιμότητα των θεραπευτών.
Ναι! Οι συνεδρίες μας πραγματοποιούνται τόσο δια ζώσης στη Θεσσαλονίκη όσο και online, ώστε να έχετε πρόσβαση από οπουδήποτε.
Αν νιώθεις ότι κάτι σε δυσκολεύει, αν επαναλαμβάνεις μοτίβα που σε φθείρουν ή αν θέλεις να βελτιώσεις τις σχέσεις σου, η ψυχοθεραπεία μπορεί να σε βοηθήσει.
Κάθε workshop μας έχει σαφείς θεματικές. Αν δεν είσαι σίγουρος, μπορείς να μας ρωτήσεις και θα σε καθοδηγήσουμε.