Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας (Narcissistic Personality Disorder)
- Τι είναι και πώς εκδηλώνεται
Η Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας χαρακτηρίζεται από διάχυτο μοτίβο μεγαλομανίας (σε φαντασία ή συμπεριφορά), ανάγκη για θαυμασμό και έλλειψη ενσυναίσθησης, το οποίο ξεκινά από την πρώιμη ενήλικη ζωή και εκδηλώνεται σε ποικίλα πλαίσια.
Η διάγνωση τίθεται όταν υπάρχουν τουλάχιστον πέντε από τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
- Υπερβολικό αίσθημα σημαντικότητας για τον εαυτό, με τάση υπερτίμησης επιτευγμάτων ή ταλέντων.
- Εμμονή με φαντασιώσεις απεριόριστης επιτυχίας, δύναμης, ομορφιάς ή τέλειου έρωτα.
- Πεποίθηση ότι είναι “ξεχωριστός” και κατανοείται μόνο από άτομα “υψηλού κύρους”.
- Υπερβολική ανάγκη για θαυμασμό και επιβεβαίωση.
- Αίσθηση δικαιωματισμού, με προσδοκία προνομιακής μεταχείρισης ή αυτόματης συμμόρφωσης των άλλων στις επιθυμίες του.
- Εκμετάλλευση των άλλων για προσωπικά οφέλη.
- Έλλειψη ενσυναίσθησης: αδυναμία αναγνώρισης ή κατανόησης των συναισθημάτων των άλλων.
- Ζήλεια προς τους άλλους ή πεποίθηση ότι οι άλλοι τον/την ζηλεύουν.
- Αλαζονική και υπεροπτική στάση.
Λάβε την υποστήριξη που σου ταιριάζει.
Πάρε έως και 30% ΕΚΠΤΩΣΗ στην πρώτη σου συνεδρία
Καμία αλλαγή δεν έρχεται με πίεση. Ο άνθρωπος αλλάζει μόνο όταν είναι έτοιμος.
Αν είσαι κάτω των 18 ετών και νιώθεις ότι χρειάζεσαι υποστήριξη, σου αξίζει να ακουστείς και να φροντιστείς. Για να μπορέσουμε να σου σταθούμε με τον τρόπο που χρειάζεται, χρειαζόμαστε πρώτα τη συγκατάθεση ενός γονέα ή κηδεμόνα. Σε ευχαριστούμε που μας εμπιστεύεσαι.
- Ποιους επηρεάζει και γιατί συμβαίνει
Η συχνότητα της διαταραχής στον γενικό πληθυσμό εκτιμάται περίπου έως 6.2%, με τις περισσότερες μελέτες να δείχνουν σημαντικά υψηλότερη συχνότητα στους άνδρες (κατά 50-75% περισσότερο).
Παράγοντες κινδύνου:
- Κληρονομική προδιάθεση: αυξημένη συχνότητα μεταξύ συγγενών πρώτου βαθμού.
- Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες: περιβάλλοντα υπερβολικής επιβράβευσης, εξιδανίκευσης ή αντίθετα, συναισθηματικής παραμέλησης κατά την παιδική ηλικία.
- Συχνά, το άτομο έχει μάθει να βασίζει την αυτοεκτίμησή του στην εξωτερική αναγνώριση και όχι σε μια εσωτερική αίσθηση αξίας.
Η διαταραχή μπορεί να εκδηλωθεί με υπερβολική φιλοδοξία, επιφανειακή γοητεία, ανάγκη επιβεβαίωσης, αλλά και έντονη ευθραυστότητα όταν απειληθεί η εικόνα του εαυτού.
- Πώς επηρεάζει τη λειτουργικότητα στην καθημερινότητα
Η Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας έχει σημαντικό λειτουργικό κόστος:
- Διαπροσωπικά προβλήματα: οι σχέσεις χαρακτηρίζονται από εκμετάλλευση, έλλειψη συναισθηματικής ανταπόκρισης και συχνή ανάγκη του ατόμου να βρίσκεται στο επίκεντρο ή να αισθάνεται ανώτερο.
- Επαγγελματικά εμπόδια: ενώ μπορεί να εμφανίζεται υψηλή φιλοδοξία και επίδοση, η αδυναμία αποδοχής κριτικής, η έλλειψη ομαδικότητας και η υπεροψία συχνά δημιουργούν συγκρούσεις και παρεμποδίζουν τη μακροχρόνια εξέλιξη.
- Εσωτερική αστάθεια: πίσω από τη φαινομενική αυτοπεποίθηση, υπάρχει συχνά χαμηλή αυτοεκτίμηση και ευθραυστότητα, που εκφράζεται με θυμό, ντροπή ή κατάθλιψη σε περίπτωση αποτυχίας ή απόρριψης.
- Έντονη δυσκολία στην αυθεντική ενσυναίσθηση: οι άλλοι συχνά αισθάνονται αόρατοι, υποτιμημένοι ή συναισθηματικά αποκομμένοι από το άτομο με τη διαταραχή.
- Διάκριση από άλλες μορφές
Η διάκριση της ναρκισσιστικής διαταραχής απαιτεί προσεκτική διαφοροδιάγνωση από:
- Ιστριονική Διαταραχή Προσωπικότητας: κοινή η ανάγκη για προσοχή, αλλά στην ιστριονική υπερέχει το στοιχείο της συναισθηματικής θεατρικότητας και αποπλάνησης, ενώ στον ναρκισσισμό κυριαρχεί η αίσθηση ανωτερότητας.
- Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας: ενώ και οι δύο μορφές χαρακτηρίζονται από εύθραυστη ταυτότητα, η οριακή έχει πιο έντονη συναισθηματική αστάθεια, αυτοκαταστροφικότητα και φόβο εγκατάλειψης.
- Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας: κοινά χαρακτηριστικά όπως η εκμετάλλευση και η έλλειψη ενσυναίσθησης, όμως στον ναρκισσισμό δεν απουσιάζουν οι κοινωνικές συμβάσεις στον ίδιο βαθμό.
- Ψυχοπαθολογικές καταστάσεις (π.χ. μανιακά επεισόδια): η μεγαλομανία και η μειωμένη ενσυναίσθηση στα πλαίσια του ναρκισσισμού είναι σταθερά χαρακτηριστικά προσωπικότητας, όχι επεισοδιακές εκδηλώσεις.
Η Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας δεν είναι απλώς υπερηφάνεια ή αυξημένη αυτοεκτίμηση — είναι ένα βαθύ ψυχοσυναισθηματικό έλλειμμα στην ικανότητα σύνδεσης, ενσυναίσθησης και αυθεντικής αποδοχής του εαυτού και των άλλων. Με κατάλληλη θεραπεία, το άτομο μπορεί να αποκτήσει επίγνωση των μηχανισμών του, να χτίσει πιο ουσιαστικές σχέσεις και να βιώσει μια ζωή με λιγότερη αμυντικότητα και περισσότερη πραγματική σύνδεση.
Συχνές Ερωτήσεις
Πριν κάνεις το πρώτο βήμα
Οι συνεδρίες κλείνονται μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας για να διασφαλιστεί η κατανόηση του θεραπευτικού αιτήματος και η διαθεσιμότητα των θεραπευτών.
Ναι! Οι συνεδρίες μας πραγματοποιούνται τόσο δια ζώσης στη Θεσσαλονίκη όσο και online, ώστε να έχετε πρόσβαση από οπουδήποτε.
Αν νιώθεις ότι κάτι σε δυσκολεύει, αν επαναλαμβάνεις μοτίβα που σε φθείρουν ή αν θέλεις να βελτιώσεις τις σχέσεις σου, η ψυχοθεραπεία μπορεί να σε βοηθήσει.
Κάθε workshop μας έχει σαφείς θεματικές. Αν δεν είσαι σίγουρος, μπορείς να μας ρωτήσεις και θα σε καθοδηγήσουμε.