1. Τι είναι και πώς εκδηλώνεται

Η Διασχιστική Αμνησία αποτελεί μια ψυχική διαταραχή όπου το άτομο αδυνατεί να ανακαλέσει σημαντικές αυτοβιογραφικές πληροφορίες, συνήθως τραυματικού ή στρεσογόνου χαρακτήρα — πολύ πιο έντονα από την απλή, καθημερινή λησμονιά.

Οι μορφές της περιλαμβάνουν:

• Τοπική αμνησία (localized): αδυναμία ανάκλησης γεγονότων σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
• Επιλεκτική αμνησία (selective): ανάκληση μόνο μέρους ενός τραυματικού γεγονότος.
• Γενικευμένη αμνησία (generalized): πλήρης απώλεια της ταυτότητας και του ιστορικού ζωής – σπάνια μορφή.
• Συστηματοποιημένη αμνησία (systematized): απώλεια μνήμης για συγκεκριμένες κατηγορίες (π.χ. οικογένεια, παιδική ηλικία).
• Συνεχής αμνησία (continuous): συνεχής απώλεια μνήμης για νέες πληροφορίες.

Σε κάποιες περιπτώσεις, υπάρχει και διασχιστική φυγή (dissociative fugue) — απρόσμενο ταξίδι ή περιπλάνηση με αμνησία για την ταυτότητα ή κρίσιμες πληροφορίες του παρελθόντος.

2. Ποιους επηρεάζει και γιατί συμβαίνει

Η διαταραχή σχετίζεται σχεδόν πάντα με έντονα τραυματικά ή απειλητικά βιώματα.

Συχνές αιτίες:

• Σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση
• Πολεμικές εμπειρίες
• Φυσικές καταστροφές ή μαζικά τραύματα (π.χ. γενοκτονία)
• Δυσλειτουργικές οικογενειακές σχέσεις και ενδοοικογενειακή βία

Επιβαρυντικοί παράγοντες:

• Πολλαπλά τραύματα από μικρή ηλικία
• Έλλειψη υποστηρικτικού περιβάλλοντος
• Ψυχοπιεστικά γεγονότα χωρίς εμφανή τραύμα (σε αυστηρές ή καταπιεστικές κοινωνίες)
• Ιστορικό τραυματισμού κεφαλής ή άλλης οργανικής προδιάθεσης

Η διαταραχή εμφανίζεται σε παιδιά, εφήβους και ενήλικες, αλλά μπορεί να είναι δυσδιάκριτη στα παιδιά λόγω δυσκολιών κατανόησης των ερωτήσεων ή σύγχυσης με άλλες δυσκολίες (π.χ. διάσπαση προσοχής, μαθησιακές δυσκολίες).