Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή Προσωπικότητας (Obsessive-Compulsive Personality Disorder – OCPD)
- Τι είναι και πώς εκδηλώνεται
Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή Προσωπικότητας χαρακτηρίζεται από διάχυτη ενασχόληση με την τάξη, την τελειομανία και τον έλεγχο, σε βάρος της ευελιξίας, της ανοιχτότητας και της αποτελεσματικότητας. Το πρότυπο αυτό ξεκινά από την πρώιμη ενήλικη ζωή και εκδηλώνεται σε ποικίλα πλαίσια της καθημερινότητας.
Κύρια χαρακτηριστικά:
- Υπερβολική προσήλωση σε λεπτομέρειες, κανόνες, λίστες, προγράμματα, σε σημείο που χάνεται ο στόχος της δραστηριότητας.
- Τελειομανία που παρεμποδίζει την ολοκλήρωση εργασιών, λόγω μη ικανοποίησης των υπερβολικά αυστηρών προσωπικών προτύπων.
- Υπερβολική αφοσίωση στην εργασία και την παραγωγικότητα, με παραμέληση της ψυχαγωγίας και των σχέσεων.
- Υπερβολική αυστηρότητα και ακαμψία σε θέματα ηθικής, αξιών ή κανόνων, χωρίς πολιτισμική αιτιολόγηση.
- Δυσκολία να αποχωριστεί άχρηστα αντικείμενα, ακόμη κι αν δεν έχουν συναισθηματική αξία.
- Απροθυμία να αναθέσει εργασίες σε άλλους, εκτός αν υιοθετήσουν ακριβώς τον δικό του τρόπο.
- Σφιχτοχέρηδες και περιοριστικά οικονομικά πρότυπα, με την αντίληψη ότι τα χρήματα πρέπει να αποταμιεύονται για μελλοντικές καταστροφές.
- Δογματισμός και πείσμα, με άκαμπτη προσκόλληση στους δικούς του κανόνες.
Λάβε την υποστήριξη που σου ταιριάζει.
Πάρε έως και 30% ΕΚΠΤΩΣΗ στην πρώτη σου συνεδρία
Καμία αλλαγή δεν έρχεται με πίεση. Ο άνθρωπος αλλάζει μόνο όταν είναι έτοιμος.
Αν είσαι κάτω των 18 ετών και νιώθεις ότι χρειάζεσαι υποστήριξη, σου αξίζει να ακουστείς και να φροντιστείς. Για να μπορέσουμε να σου σταθούμε με τον τρόπο που χρειάζεται, χρειαζόμαστε πρώτα τη συγκατάθεση ενός γονέα ή κηδεμόνα. Σε ευχαριστούμε που μας εμπιστεύεσαι.
- Ποιους επηρεάζει και γιατί συμβαίνει
Η διαταραχή είναι από τις συχνότερες στον γενικό πληθυσμό, με επικράτηση από 2.1% έως 7.9%. Εμφανίζεται περίπου διπλάσια συχνότητα στους άνδρες, ενώ δεν σχετίζεται απαραίτητα με την OCD (ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή – anxiety-based).
Αιτιολογικοί και προδιαθεσικοί παράγοντες:
- Ιδιοσυγκρασιακές τάσεις προς έλεγχο, τελειομανία και άγχος επίδοσης.
- Ανατροφή με υπερβολικά αυστηρά πρότυπα ηθικής, οργάνωσης και καθήκοντος.
- Συσχέτιση με “τύπου Α” προσωπικότητα (ανταγωνιστικότητα, εργασιομανία, χρονική πίεση).
- Γενετικοί και οικογενειακοί παράγοντες, ιδιαίτερα σε οικογένειες με ιστορικό αγχωδών ή καταθλιπτικών διαταραχών.
- Πώς επηρεάζει τη λειτουργικότητα στην καθημερινότητα
Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή Προσωπικότητας μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην καθημερινή ζωή:
- Δυσκολίες στη διαχείριση χρόνου, καθώς το άτομο χάνει χρόνο σε μικρολεπτομέρειες και δεν προχωρά στην ουσία.
- Κακή διαχείριση σχέσεων, καθώς απαιτεί συμμόρφωση με τις δικές του μεθόδους, οδηγώντας σε συγκρούσεις.
- Συναισθηματική απόσταση, λόγω υπερβολικού ελέγχου και αποφυγής αυθορμητισμού.
- Εργασιακή δυσλειτουργία, παρά τη φαινομενική παραγωγικότητα, εξαιτίας τελειομανίας, άκαμπτων απαιτήσεων και αδυναμίας συνεργασίας.
- Αυτοκριτική και εσωτερική δυσφορία, χωρίς όμως απαραίτητα να εκφράζεται συναισθηματικά.
- Απώλεια ικανοποίησης και απομάκρυνση από αυθεντική εμπλοκή στη ζωή.
Το άτομο συχνά εγκλωβίζεται στο «σωστό» τρόπο και ξεχνά τη χαρά, τη δημιουργικότητα και την επαφή με τις πραγματικές ανάγκες των άλλων.
- Διάκριση από άλλες μορφές
- Διαφορά από την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (OCD): στην OCPD δεν υπάρχουν ιδεοληψίες και καταναγκασμοί, αλλά δομικά πρότυπα αυστηρότητας και τελειομανίας.
- Διαφορά από την Ανασφαλή Εργασιομανία: στην OCPD η εργασιομανία είναι κομμάτι της προσωπικότητας και όχι σύμπτωμα άγχους ή εξωτερικής ανάγκης.
- Διαφορά από την Αυστηρή Ηθική Προσκόλληση λόγω πολιτισμικών ή θρησκευτικών παραγόντων: στην OCPD η ακαμψία δεν αιτιολογείται πολιτισμικά και προκαλεί σημαντική δυσλειτουργία.
- Συχνή συνύπαρξη με αγχώδεις, καταθλιπτικές και διατροφικές διαταραχές, ενώ εμφανίζει κοινά χαρακτηριστικά με τον «τύπο Α» προσωπικότητας.
Η ψυχοθεραπευτική παρέμβαση μπορεί να βοηθήσει το άτομο να αναπτύξει μεγαλύτερη ευελιξία, ενσυναίσθηση, συμπόνια για τον εαυτό, συναισθηματική έκφραση και να αποδεχθεί την ανθρώπινη ατέλεια ως στοιχείο υγείας και σύνδεσης. Η τελειότητα δεν είναι προϋπόθεση αξίας, αλλά συχνά εμπόδιο στην ουσιαστική ζωή.
Συχνές Ερωτήσεις
Πριν κάνεις το πρώτο βήμα
Οι συνεδρίες κλείνονται μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας για να διασφαλιστεί η κατανόηση του θεραπευτικού αιτήματος και η διαθεσιμότητα των θεραπευτών.
Ναι! Οι συνεδρίες μας πραγματοποιούνται τόσο δια ζώσης στη Θεσσαλονίκη όσο και online, ώστε να έχετε πρόσβαση από οπουδήποτε.
Αν νιώθεις ότι κάτι σε δυσκολεύει, αν επαναλαμβάνεις μοτίβα που σε φθείρουν ή αν θέλεις να βελτιώσεις τις σχέσεις σου, η ψυχοθεραπεία μπορεί να σε βοηθήσει.
Κάθε workshop μας έχει σαφείς θεματικές. Αν δεν είσαι σίγουρος, μπορείς να μας ρωτήσεις και θα σε καθοδηγήσουμε.