Κατατονία (Catatonia)
- Τι είναι και πώς εκδηλώνεται
Η κατατονία αποτελεί μια σοβαρή ψυχοκινητική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από σημαντικές διαταραχές στην κινητική, λεκτική και συμπεριφορική λειτουργία. Εμφανίζεται ως ακινησία, σιωπή, αρνητισμός, ή, αντιθέτως, ως υπερδιέγερση και επαναληπτικές, ακατανόητες κινήσεις.
Δεν αποτελεί ανεξάρτητη διαταραχή, αλλά εμφανίζεται ως σύνδρομο στο πλαίσιο άλλων ψυχικών ή ιατρικών καταστάσεων. Η διάγνωση τίθεται όταν υπάρχουν τουλάχιστον 3 από τα 12 διαγνωστικά σημεία, τα οποία περιλαμβάνουν:
- Καταληψία (catalepsy)
- Ακαμψία κηρώδους ευκαμψίας (waxy flexibility)
- Στοματοκινητική ή κινητική ακινησία (stupor)
- Σιωπή (mutism)
- Αρνητισμός (negativism)
- Διατήρηση στάσεων (posturing)
- Μανιερισμοί (mannerisms)
- Στερεοτυπίες (stereotypies)
- Ψυχοκινητική διέγερση χωρίς εξωτερικό ερέθισμα
- Γκριμάτσες
- Ηχολαλία (echolalia)
- Ηχοπραξία (echopraxia)
Η κατατονία μπορεί να παρουσιάζει μεταβλητές εκφάνσεις, από βαριά απάθεια έως έντονη υπερκινητικότητα, και απαιτεί άμεση ιατρική παρακολούθηση λόγω του κινδύνου αφυδάτωσης, υποσιτισμού, αυτοτραυματισμού ή τραυματισμού άλλων.
Λάβε την υποστήριξη που σου ταιριάζει.
Πάρε έως και 30% ΕΚΠΤΩΣΗ στην πρώτη σου συνεδρία
Καμία αλλαγή δεν έρχεται με πίεση. Ο άνθρωπος αλλάζει μόνο όταν είναι έτοιμος.
Αν είσαι κάτω των 18 ετών και νιώθεις ότι χρειάζεσαι υποστήριξη, σου αξίζει να ακουστείς και να φροντιστείς. Για να μπορέσουμε να σου σταθούμε με τον τρόπο που χρειάζεται, χρειαζόμαστε πρώτα τη συγκατάθεση ενός γονέα ή κηδεμόνα. Σε ευχαριστούμε που μας εμπιστεύεσαι.
- Ποιους επηρεάζει και γιατί συμβαίνει
Η κατατονία μπορεί να εκδηλωθεί:
- Στο πλαίσιο ψυχικών διαταραχών, όπως:
- Σχιζοφρένεια
- Διπολική Διαταραχή
- Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή
- Νευροαναπτυξιακές διαταραχές (ιδίως σε παιδιά και εφήβους)
- Ως αποτέλεσμα άλλων ιατρικών καταστάσεων, όπως:
- Εγκεφαλίτιδα, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, ενδοκρανιακές βλάβες
- Ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια, υπερασβεστιαιμία, μεταβολικές διαταραχές
- Ως παρενέργεια φαρμάκων, ιδιαίτερα αντιψυχωσικών (νευροληπτικών), όπου μπορεί να συνιστά νευροληπτικό κακόηθες σύνδρομο (neuroleptic malignant syndrome).
Αξίζει να σημειωθεί ότι, αν και στο παρελθόν η κατατονία συσχετιζόταν κυρίως με τη σχιζοφρένεια, σήμερα αναγνωρίζεται πολύ πιο συχνά σε συναισθηματικές διαταραχές, ιδιαίτερα στη διπολική.
- Πώς επηρεάζει τη λειτουργικότητα στην καθημερινότητα
Η κατατονία έχει βαθιά δυσλειτουργικές συνέπειες στη ζωή του ατόμου:
- Κατάρρευση της κοινωνικής και επαγγελματικής λειτουργικότητας
- Ανικανότητα φροντίδας εαυτού, διατροφής, υγιεινής
- Αυξημένος κίνδυνος νοσηλευτικής επιβάρυνσης και επιπλοκών υγείας
- Πιθανή κατάρρευση της επικοινωνίας και της σχέσης με το περιβάλλον
Σε σοβαρές μορφές, απαιτείται νοσηλεία και ενίοτε φαρμακευτική αγωγή ή ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT) για αναστροφή του κατατονικού συνδρόμου.
- Διάκριση από άλλες μορφές
Η διαφορική διάγνωση της κατατονίας περιλαμβάνει:
- Νευροληπτικό Κακόηθες Σύνδρομο: σοβαρή ιατρική κατάσταση με παρόμοια χαρακτηριστικά, αλλά συνοδεύεται από πυρετό, αυξημένα CPK και αυτόνομη αστάθεια.
- Στερεοτυπίες σε αυτιστικό φάσμα: επαναλαμβανόμενες κινήσεις χωρίς τα υπόλοιπα κατατονικά χαρακτηριστικά.
- Ακαμψία/παρκινσονικά σύνδρομα: λόγω νευρολογικών ή φαρμακευτικών αιτίων.
- Delirium: περιλαμβάνει σύγχυση και διαταραχή συνείδησης, όχι μόνο ψυχοκινητική διαταραχή.
- Μανία ή ψύχωση με υπερκινητικότητα: χωρίς τα χαρακτηριστικά σημειολογικά κριτήρια κατατονίας.
Η κατατονία δεν είναι απλώς μια “παράξενη κινητική συμπεριφορά” – είναι ένα σύνθετο ψυχοφυσιολογικό φαινόμενο που συχνά κρύβει πίσω του βαθύ πόνο, σοβαρές ασθένειες και ανάγκη για ενσυνείδητη φροντίδα. Όταν η ψυχή “παγώνει” ή κινείται ακατάπαυστα χωρίς προορισμό, το σώμα το καθρεφτίζει. Αν εντοπιστεί έγκαιρα, η κατατονία είναι αναστρέψιμη, και η υποστήριξη μπορεί να ανοίξει ξανά δρόμους σύνδεσης, ελπίδας και επανένταξης.
Συχνές Ερωτήσεις
Πριν κάνεις το πρώτο βήμα
Οι συνεδρίες κλείνονται μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας για να διασφαλιστεί η κατανόηση του θεραπευτικού αιτήματος και η διαθεσιμότητα των θεραπευτών.
Ναι! Οι συνεδρίες μας πραγματοποιούνται τόσο δια ζώσης στη Θεσσαλονίκη όσο και online, ώστε να έχετε πρόσβαση από οπουδήποτε.
Αν νιώθεις ότι κάτι σε δυσκολεύει, αν επαναλαμβάνεις μοτίβα που σε φθείρουν ή αν θέλεις να βελτιώσεις τις σχέσεις σου, η ψυχοθεραπεία μπορεί να σε βοηθήσει.
Κάθε workshop μας έχει σαφείς θεματικές. Αν δεν είσαι σίγουρος, μπορείς να μας ρωτήσεις και θα σε καθοδηγήσουμε.