Εξαρτητική Διαταραχή Προσωπικότητας (Dependent Personality Disorder)
- Τι είναι και πώς εκδηλώνεται
Η Εξαρτητική Διαταραχή Προσωπικότητας χαρακτηρίζεται από διάχυτη και υπερβολική ανάγκη για φροντίδα, που οδηγεί σε υποτακτική και προσκολλητική συμπεριφορά, καθώς και έντονο φόβο εγκατάλειψης. Η συμπεριφορά αυτή ξεκινά στην πρώιμη ενήλικη ζωή και εμφανίζεται σε ποικίλες καταστάσεις της καθημερινότητας.
Τα βασικά χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν:
- Δυσκολία λήψης καθημερινών αποφάσεων χωρίς υπερβολικές διαβεβαιώσεις ή συμβουλές.
- Ανάγκη να αναλαμβάνουν άλλοι την ευθύνη σημαντικών τομέων της ζωής (π.χ. οικονομικά, καριέρα, σχέσεις).
- Αδυναμία να εκφράσει διαφωνία, από φόβο απώλειας υποστήριξης ή αποδοχής.
- Δυσκολία στην ανάληψη πρωτοβουλιών ή έργων, λόγω έλλειψης αυτοπεποίθησης και όχι λόγω έλλειψης κινήτρου.
- Υπερβολική προσκόλληση και υποταγή, ακόμα και με πράξεις αυτοθυσίας, προκειμένου να εξασφαλίσει φροντίδα.
- Αίσθημα αδυναμίας ή απελπισίας όταν είναι μόνος/η, λόγω φόβου ότι δεν μπορεί να φροντίσει τον εαυτό του/της.
- Άμεση αναζήτηση νέας σχέσης υποστήριξης όταν τελειώνει μία σημαντική σχέση.
- Εμμονή με τον φόβο εγκατάλειψης ή του να μείνει μόνος/η.
Το άτομο εμφανίζει έναν φόβο ανεξαρτησίας, ακόμα και σε βασικά θέματα ζωής, που οδηγεί σε μια παθητική και εξαρτημένη στάση στις σχέσεις και στην καθημερινότητα.
Λάβε την υποστήριξη που σου ταιριάζει.
Πάρε έως και 30% ΕΚΠΤΩΣΗ στην πρώτη σου συνεδρία
Καμία αλλαγή δεν έρχεται με πίεση. Ο άνθρωπος αλλάζει μόνο όταν είναι έτοιμος.
Αν είσαι κάτω των 18 ετών και νιώθεις ότι χρειάζεσαι υποστήριξη, σου αξίζει να ακουστείς και να φροντιστείς. Για να μπορέσουμε να σου σταθούμε με τον τρόπο που χρειάζεται, χρειαζόμαστε πρώτα τη συγκατάθεση ενός γονέα ή κηδεμόνα. Σε ευχαριστούμε που μας εμπιστεύεσαι.
- Ποιους επηρεάζει και γιατί συμβαίνει
Η διαταραχή επηρεάζει περίπου 0.5%-0.6% του γενικού πληθυσμού, σύμφωνα με μεγάλες επιδημιολογικές έρευνες. Στις κλινικές συνθήκες, παρατηρείται συχνότερα στις γυναίκες, αν και σε ορισμένες μελέτες η αναλογία μεταξύ των φύλων είναι ισοδύναμη.
Παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
- Χρόνια φυσική ασθένεια ή παιδική εξάρτηση από φροντιστές.
- Προβληματικές πρώιμες σχέσεις, υπερπροστατευτικοί γονείς ή έλλειψη αυτονομίας στην παιδική ηλικία.
- Ιστορικό διαταραχής άγχους αποχωρισμού.
- Μαθημένη αδυναμία και αναστολή στην ανάπτυξη αυτονομίας.
Το άτομο μαθαίνει να λειτουργεί μόνο υπό την καθοδήγηση κάποιου άλλου, με αποτέλεσμα να αισθάνεται ανεπαρκές ή ανίκανο χωρίς αυτή την παρουσία.
- Πώς επηρεάζει τη λειτουργικότητα στην καθημερινότητα
Η Εξαρτητική Διαταραχή Προσωπικότητας έχει σημαντικές λειτουργικές συνέπειες:
- Περιορισμός στην προσωπική εξέλιξη λόγω αποφυγής ευθυνών και δυσκολίας λήψης πρωτοβουλιών.
- Εξάρτηση από ένα άτομο ή μικρό αριθμό σχέσεων, που οδηγεί σε προβληματικά, ανισότιμα ή καταπιεστικά μοτίβα σχέσεων.
- Αυξημένη ευαλωτότητα σε εκμετάλλευση, κακοποίηση ή παραμέληση, λόγω της ανάγκης για αποδοχή και φροντίδα.
- Δυσκολίες στην εργασία ή στη σταδιοδρομία, όταν απαιτείται ανεξαρτησία ή ανάληψη ευθυνών.
- Συναισθηματική αστάθεια και φόβος εγκατάλειψης, που επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητα και τις επιλογές ζωής.
Η υπερβολική αυτο-υποτίμηση και η έλλειψη εμπιστοσύνης στις ικανότητες εμποδίζουν το άτομο να αξιοποιήσει το δυναμικό του, ενώ συχνά νιώθει “χαμένο” χωρίς έναν “καθοδηγητή”.
- Διάκριση από άλλες μορφές
Η διάγνωση πρέπει να διαφοροποιείται από:
- Αποφευκτική Διαταραχή Προσωπικότητας: οι αποφευκτικοί αποφεύγουν σχέσεις λόγω φόβου απόρριψης, ενώ οι εξαρτητικοί τις αναζητούν και προσκολλώνται σε αυτές.
- Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας: κοινός ο φόβος εγκατάλειψης, αλλά στην οριακή διαταραχή υπάρχει μεγαλύτερη συναισθηματική αστάθεια και παρορμητικότητα.
- Κατάθλιψη ή αγχώδεις διαταραχές: παρότι μπορεί να συνυπάρχουν, στην εξαρτητική διαταραχή η υποτακτική στάση και η προσκόλληση είναι δομικά χαρακτηριστικά.
- Πολιτισμικά πρότυπα: σε κοινωνίες όπου η υποταγή και η εξάρτηση ενθαρρύνονται ως “αρετές”, η διάγνωση πρέπει να γίνεται με προσοχή, ώστε να μη στιγματίζονται πολιτισμικές συμπεριφορές.
Η εξαρτητική προσωπικότητα δεν είναι απλώς ευγένεια ή ανάγκη συντροφικότητας, αλλά ένα διαρκές μοτίβο αυτο-ακύρωσης και εξάρτησης που στερεί την αίσθηση ελευθερίας και αυτενέργειας από το άτομο. Μέσα από ψυχοθεραπευτική εργασία, το άτομο μπορεί να ενδυναμωθεί, να αποκτήσει σταδιακά αυτονομία και να δημιουργήσει σχέσεις βασισμένες στην ισοτιμία και τον αμοιβαίο σεβασμό.
Συχνές Ερωτήσεις
Πριν κάνεις το πρώτο βήμα
Οι συνεδρίες κλείνονται μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας για να διασφαλιστεί η κατανόηση του θεραπευτικού αιτήματος και η διαθεσιμότητα των θεραπευτών.
Ναι! Οι συνεδρίες μας πραγματοποιούνται τόσο δια ζώσης στη Θεσσαλονίκη όσο και online, ώστε να έχετε πρόσβαση από οπουδήποτε.
Αν νιώθεις ότι κάτι σε δυσκολεύει, αν επαναλαμβάνεις μοτίβα που σε φθείρουν ή αν θέλεις να βελτιώσεις τις σχέσεις σου, η ψυχοθεραπεία μπορεί να σε βοηθήσει.
Κάθε workshop μας έχει σαφείς θεματικές. Αν δεν είσαι σίγουρος, μπορείς να μας ρωτήσεις και θα σε καθοδηγήσουμε.