Ναρκοληψία (Narcolepsy)
- Τι είναι και πώς εκδηλώνεται
Η ναρκοληψία είναι μια χρόνια νευρολογική διαταραχή ύπνου, που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια ανεξέλεγκτης ανάγκης για ύπνο, λήθαργο ή αιφνίδιες υπνηλίες κατά τη διάρκεια της ημέρας, τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα για 3 μήνες. Βασικά χαρακτηριστικά:
- Υπερβολική ημερήσια υπνηλία (EDS)
- Καταπληξία (cataplexy): αιφνίδια, σύντομη απώλεια μυϊκού τόνου, με διατήρηση της συνείδησης, προκαλούμενη συνήθως από έντονα συναισθήματα (π.χ. γέλιο, ενθουσιασμός)
- Sleep paralysis: προσωρινή ανικανότητα κίνησης κατά τη μετάβαση μεταξύ ύπνου και εγρήγορσης
- Υπνικές παραισθήσεις: έντονες οπτικές, ακουστικές ή απτικές εμπειρίες κατά την είσοδο ή έξοδο από τον ύπνο
- Διαταραγμένος νυχτερινός ύπνος με συχνές αφυπνίσεις
Υπάρχουν επίσης διαγνωστικά βιοδείκτες, όπως:
- Μειωμένα επίπεδα υποκρετίνης-1 (hypocretin-1) στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό
- Παρουσία Sleep Onset REM Periods (SOREMPs) σε PSG ή MSLT
- Ποιους επηρεάζει και γιατί συμβαίνει
Η ναρκοληψία προσβάλλει περίπου 0,02%-0,04% του γενικού πληθυσμού, με τυπική ηλικία έναρξης 15-25 ετών, αλλά και δεύτερη κορύφωση στα 30-35. Παρουσιάζεται σε άνδρες και γυναίκες, ίσως ελαφρώς συχνότερα στους άνδρες.
Αιτιολογικοί και προδιαθεσικοί παράγοντες:
- Αυτοάνοση καταστροφή των νευρώνων υποκρετίνης στον υποθάλαμο
- Ισχυρός γενετικός σύνδεσμος με HLA DQB1*06:02 (παρουσία σε 99% των πασχόντων)
- Ιοί και λοιμώξεις (π.χ. γρίπη H1N1) ή στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις μπορεί να λειτουργήσουν ως πυροδότες
- Τραυματισμοί εγκεφάλου ή νευρολογικές παθήσεις που καταστρέφουν τα κύτταρα υποκρετίνης (δευτερογενής ναρκοληψία)
Λάβε την υποστήριξη που σου ταιριάζει.
Πάρε έως και 30% ΕΚΠΤΩΣΗ στην πρώτη σου συνεδρία
Καμία αλλαγή δεν έρχεται με πίεση. Ο άνθρωπος αλλάζει μόνο όταν είναι έτοιμος.
Αν είσαι κάτω των 18 ετών και νιώθεις ότι χρειάζεσαι υποστήριξη, σου αξίζει να ακουστείς και να φροντιστείς. Για να μπορέσουμε να σου σταθούμε με τον τρόπο που χρειάζεται, χρειαζόμαστε πρώτα τη συγκατάθεση ενός γονέα ή κηδεμόνα. Σε ευχαριστούμε που μας εμπιστεύεσαι.
- Πώς επηρεάζει τη λειτουργικότητα στην καθημερινότητα
Η ναρκοληψία μπορεί να επιφέρει βαριές λειτουργικές συνέπειες, όπως:
- Επικίνδυνες καταστάσεις στην οδήγηση ή εργασία με μηχανήματα
- Αυτοματοποιημένες συμπεριφορές, χωρίς επίγνωση ή μνήμη της ενέργειας
- Δυσκολία συγκέντρωσης, απώλεια παραγωγικότητας και γνωστική κόπωση
- Κοινωνική απομόνωση λόγω ντροπής ή ανάγκης αποφυγής συναισθημάτων για αποφυγή καταπληξίας
- Μείωση ποιότητας ζωής, δυσκολία διατήρησης επαγγελματικών ή κοινωνικών σχέσεων
Σε παιδιά, συχνά συνοδεύεται από παρορμητική συμπεριφορά ή μαθησιακά προβλήματα, ενώ η παχυσαρκία και πρόωρη ήβη είναι κοινές στην ταχεία έναρξη.
- Διάκριση από άλλες μορφές
Η διάγνωση γίνεται με βάση:
- MSLT (Multiple Sleep Latency Test): Μέσος λανθάνων χρόνος έλευσης ύπνου ≤8 λεπτά και ≥2 SOREMPs
- PSG (πολυυπνογραφία): REM latency ≤15 λεπτά
Η ναρκοληψία πρέπει να διαφοροδιαγνωσθεί από:
- Υπερυπνία (Hypersomnolence Disorder): δεν έχει καταπληξία ή SOREMPs
- Κατάθλιψη: έχει υπνηλία, αλλά όχι τα άλλα χαρακτηριστικά
- Διαταραχές ύπνου σχετιζόμενες με αναπνοή (π.χ. άπνοια ύπνου)
- Λειτουργικές νευρολογικές διαταραχές / καταπληξία
Υποτύποι περιλαμβάνουν:
- Με ή χωρίς καταπληξία
- Με ή χωρίς ανεπάρκεια υποκρετίνης
- Σπάνιες γενετικές μορφές με αταξία, κώφωση, διαβήτη
- Δευτερογενής ναρκοληψία μετά από λοιμώξεις, τραυματισμούς ή νεοπλάσματα
Η ναρκοληψία δεν είναι τεμπελιά ούτε απλή κόπωση. Είναι μια πραγματική νευροβιολογική διαταραχή με σοβαρές επιπτώσεις, αλλά μπορεί να αντιμετωπιστεί με την κατάλληλη υποστήριξη, φαρμακοθεραπεία και ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις. Αν η υπνηλία σου επηρεάζει την καθημερινότητά σου, αξίζεις βοήθεια — και υπάρχει λύση.
Συχνές Ερωτήσεις
Πριν κάνεις το πρώτο βήμα
Οι συνεδρίες κλείνονται μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας για να διασφαλιστεί η κατανόηση του θεραπευτικού αιτήματος και η διαθεσιμότητα των θεραπευτών.
Ναι! Οι συνεδρίες μας πραγματοποιούνται τόσο δια ζώσης στη Θεσσαλονίκη όσο και online, ώστε να έχετε πρόσβαση από οπουδήποτε.
Αν νιώθεις ότι κάτι σε δυσκολεύει, αν επαναλαμβάνεις μοτίβα που σε φθείρουν ή αν θέλεις να βελτιώσεις τις σχέσεις σου, η ψυχοθεραπεία μπορεί να σε βοηθήσει.
Κάθε workshop μας έχει σαφείς θεματικές. Αν δεν είσαι σίγουρος, μπορείς να μας ρωτήσεις και θα σε καθοδηγήσουμε.