Σχιζότυπη Διαταραχή Προσωπικότητας (Schizotypal Personality Disorder)
- Τι είναι και πώς εκδηλώνεται
Η Σχιζότυπη Διαταραχή Προσωπικότητας χαρακτηρίζεται από διάχυτες διαπροσωπικές και κοινωνικές δυσκολίες, που συνοδεύονται από οξεία δυσφορία στις στενές σχέσεις, γνωστικές ή αντιληπτικές αλλοιώσεις και εκκεντρικότητα στη συμπεριφορά. Το μοτίβο αυτό αρχίζει στην πρώιμη ενήλικη ζωή και εκδηλώνεται σε πολλαπλά πλαίσια της καθημερινότητας.
Για τη διάγνωση απαιτούνται τουλάχιστον 5 από τα παρακάτω:
- Ιδέες αναφοράς (χωρίς παραληρηματική ένταση).
- Παράδοξες ή μαγικές πεποιθήσεις που επηρεάζουν τη συμπεριφορά (π.χ. τηλεπάθεια, έκτη αίσθηση).
- Ασυνήθιστες αντιληπτικές εμπειρίες (π.χ. σωματικές ψευδαισθήσεις).
- Παράξενος τρόπος σκέψης και ομιλίας (π.χ. μεταφορικός, περιστασιακός, υπερβολικά αφηγηματικός).
- Καχυποψία ή παρανοϊκή ιδεολογία.
- Ακατάλληλο ή περιορισμένο συναίσθημα.
- Εκκεντρική ή ασυνήθιστη συμπεριφορά και εμφάνιση.
- Έλλειψη στενών φίλων, εκτός από συγγενείς πρώτου βαθμού.
- Έντονο κοινωνικό άγχος που δεν μειώνεται με την εξοικείωση και σχετίζεται με παρανοϊκούς φόβους.
Τα άτομα συχνά εκδηλώνουν περίεργες ιδέες, δυσκολία στην κοινωνική επαφή, και περιορισμένη συναισθηματική έκφραση, γεγονός που τα καθιστά “εκκεντρικά” ή “αταίριαστα” στο κοινωνικό πλαίσιο.
Λάβε την υποστήριξη που σου ταιριάζει.
Πάρε έως και 30% ΕΚΠΤΩΣΗ στην πρώτη σου συνεδρία
Καμία αλλαγή δεν έρχεται με πίεση. Ο άνθρωπος αλλάζει μόνο όταν είναι έτοιμος.
Αν είσαι κάτω των 18 ετών και νιώθεις ότι χρειάζεσαι υποστήριξη, σου αξίζει να ακουστείς και να φροντιστείς. Για να μπορέσουμε να σου σταθούμε με τον τρόπο που χρειάζεται, χρειαζόμαστε πρώτα τη συγκατάθεση ενός γονέα ή κηδεμόνα. Σε ευχαριστούμε που μας εμπιστεύεσαι.
- Ποιους επηρεάζει και γιατί συμβαίνει
Η επικράτηση της σχιζότυπης διαταραχής προσωπικότητας κυμαίνεται από 0.6% έως 4.6%, με μέσο ποσοστό περίπου 3.9% στον γενικό πληθυσμό. Είναι ελαφρώς συχνότερη στους άνδρες και μπορεί να ξεκινά από την παιδική ή εφηβική ηλικία με μοναχική συμπεριφορά, περίεργες σκέψεις, κοινωνική αδεξιότητα και χαμηλή σχολική απόδοση.
Παράγοντες κινδύνου:
- Ισχυρή γενετική συσχέτιση με τη σχιζοφρένεια: εμφανίζεται συχνότερα σε συγγενείς πρώτου βαθμού ατόμων με σχιζοφρένεια.
- Νευροψυχολογικές ευαλωτότητες: ήπια διαταραχή στη γνωστική επεξεργασία, στην κοινωνική αντίληψη και στη συναισθηματική έκφραση.
- Πολιτισμικοί παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν την ερμηνεία των συμπεριφορών: θρησκευτικές πρακτικές ή εθιμικές πεποιθήσεις μπορεί να φαίνονται σχιζότυπες, χωρίς να υπάρχει παθολογία.
- Πώς επηρεάζει τη λειτουργικότητα στην καθημερινότητα
Η Σχιζότυπη Διαταραχή Προσωπικότητας έχει εκτεταμένες λειτουργικές συνέπειες, ειδικά στο πεδίο των διαπροσωπικών σχέσεων:
- Απομόνωση, κοινωνική αδεξιότητα και δυσκολία σύνδεσης με άλλους.
- Δυσκολία δημιουργίας ή διατήρησης στενών σχέσεων, ακόμα και όταν το άτομο εκφράζει επιθυμία για σύνδεση.
- Εκκεντρικότητα στη σκέψη και στη συμπεριφορά, που προκαλεί αποξένωση και παρερμηνείες.
- Επαγγελματική δυσκολία: περιορισμένη ένταξη σε συλλογικά ή ομαδικά πλαίσια.
- Συνεχές κοινωνικό άγχος, το οποίο δεν υποχωρεί με την πάροδο του χρόνου, καθώς οφείλεται κυρίως σε παρανοϊκή ιδεολογία και όχι σε χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Αυτά τα χαρακτηριστικά καθιστούν την καθημερινή λειτουργία δύσκολη, ενώ συχνά οδηγούν το άτομο σε περιθωριοποίηση ή και ψυχολογική αποσταθεροποίηση σε συνθήκες στρες.
- Διάκριση από άλλες μορφές
Η διάγνωση της σχιζότυπης προσωπικότητας απαιτεί διαφοροδιάγνωση από:
- Σχιζοφρένεια και Ψυχωτικές Διαταραχές: όπου τα ψυχωσικά συμπτώματα είναι πιο έντονα, διαρκούν περισσότερο και επηρεάζουν τη λειτουργικότητα σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό.
- Αυτιστικό φάσμα: όπου η κοινωνική δυσλειτουργία σχετίζεται με ελλείμματα κοινωνικής κατανόησης και επαναληπτικές συμπεριφορές, και όχι με μαγική σκέψη ή παρανοϊκές ιδέες.
- Σχιζοειδή ή Παρανοειδή διαταραχή προσωπικότητας: με τις οποίες υπάρχει συχνή συννοσηρότητα αλλά και διακριτές διαφορές — π.χ., οι σχιζοειδείς δεν έχουν αντιληπτικές αλλοιώσεις, οι παρανοειδείς δεν εμφανίζουν εκκεντρικότητα και μαγική σκέψη.
Η σχιζότυπη προσωπικότητα δεν είναι απλώς ένα “περίεργο στυλ”. Είναι ένα βαθύ, συστηματικό μοτίβο γνωστικής και συναισθηματικής ασυμφωνίας με τον κοινωνικό κόσμο. Όμως, ακόμη και μέσα από αυτό το φαινομενικά αποξενωμένο πλαίσιο, το άτομο μπορεί να αναζητά σύνδεση και να υποφέρει σιωπηλά. Με κατάλληλη θεραπευτική υποστήριξη, ενσυναίσθηση και σταθερότητα, υπάρχει χώρος για εξέλιξη, για σταδιακή επαφή με τη ζωή, χωρίς την ανάγκη να αλλάξει η ιδιαιτερότητα — αλλά να μετατραπεί σε δύναμη.
Συχνές Ερωτήσεις
Πριν κάνεις το πρώτο βήμα
Οι συνεδρίες κλείνονται μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας για να διασφαλιστεί η κατανόηση του θεραπευτικού αιτήματος και η διαθεσιμότητα των θεραπευτών.
Ναι! Οι συνεδρίες μας πραγματοποιούνται τόσο δια ζώσης στη Θεσσαλονίκη όσο και online, ώστε να έχετε πρόσβαση από οπουδήποτε.
Αν νιώθεις ότι κάτι σε δυσκολεύει, αν επαναλαμβάνεις μοτίβα που σε φθείρουν ή αν θέλεις να βελτιώσεις τις σχέσεις σου, η ψυχοθεραπεία μπορεί να σε βοηθήσει.
Κάθε workshop μας έχει σαφείς θεματικές. Αν δεν είσαι σίγουρος, μπορείς να μας ρωτήσεις και θα σε καθοδηγήσουμε.